1 A A PORTA DE SINÁS

Ate k non saibamos o nome propio, seguimos identificando lugares concretos cunha definiciòn provisoria do sentido deses eidos.
Asì esta "Porta" è o "pòrtico" ou "antesà" da grande necròpolis de Sinàs...e dos demàis "eidos dos mouros" k fican o seu caròn.
Asì visitaremos :
O Coto Mouro (A)
A Ermida e lugares  de Santo Domingo.(B)
Os Curros Vellos (C)
O grande Tùmulo do cruce de camiños co seu petròglifo (D)
E a propia "entrada, ou Porta o Alèn" (D), simbolizada por un grande complexo pètreo, que pola  sua situaciòn e formas calificàramolo do "Stonehenge" de Sinàs, dada a sua importancia; ainda que màis tarde rectificàramos , chamàndolle simplesmente "A Porta"...

1A.- A PORTA DE SINÁS

Fica no camiño que une a Chaira tumular de Vilacampa con a Necròpolis de Sinàs.

Nestes derradeiros sèculos, a memoria històrica fixose presente nas construcciòns dos nosos labregos.

Detràs , o Prado das Balsadas.

Reaproveitamento dunha grande pedra deitada...estructuras nada estranas. Polo contrario, moi comùns. 

Fica no alto do Prado do Rego das Balsadas

Añadir leyenda

Añadir leyenda

Añadir leyenda

Quero rendirlle homenaxe a unha persoa que montara eses "estudos do equilibrio , da forza , da enerxìa" e a vez facelos moi pràcticos.
Os atoparàs subindo pola aba do outeiriño do Rego das Balsadas.

1A.- A PORTA DE SINÁS

A) DEFINICIÓN 

Parte alta predominante das terras baixas de Santo Domingo e dos seus hábitats, accesible polos seus sendeiros , pistas e camiños vellos, que forman fortes cruces gardados por tumulos ; grande entrada natural a necrópolis de Sinás.

Zona intermedia entre o Campo de Sinás e a Chaira Tumular de Sinás.

B) XENERALIDADES

B.1.1 TERRA

B.1.2- Orografía - Ainda que os outeiros colindantes exercen unhas lixeiras inclinacións , xeralmente a zona preséntasenos suave, cunha depresión no seu centro ocasionada polo cauce do Rego de Santo Domingo.

B.1.3 Outeiros  600m 579, 631… Outeiros límites leste da necrópolis de Sinás ( 677 m). ( as zonas baixas de Santo Domingo teñen 579 m )

B.1.4..- Chairas. Toda a zona fica achairada, con depresión concretas e diversas alteracións .

B.2.1 VEXETACIÓN

B.2.2 Tipo monte baixo e prado.

B.2.3. Especies crecemento .-   Extensas plantacións de pinos. 

B.3.1.- .1.1.AUGAS

B.3.2 .- Cauces e Concas..-  Berce e cauce do Rego de Santo Domingo.

B.3.3 .-Depresións ( fondos en metros). Rego de Santo Domingo. 

B.3.4 .- Ruta e Concas.- O Rego de Santo Domingo forma pequenos hábitats cara Santo Domingo.

B.3.5.- Berces.-  Rego de Santo Domingo 1A.C.3)

B.3.6.- Fontes.-  Con toda posiblidade na zona do berce do Rego.

C) HÁBITAT

C.1.1.- Cercados, Marcos, etc..- Longos, rectos e quebrados. Cercados de arame nun amplo sector, coincidente con a recién creada plantación de pìnos.

C.1.2.- Camiños principais .-  Confúndense os camiños feitos para acceder a plantación de pinos, para acceso os eólicos ( menos ) e os camiños arcaicos.

Cruce da Porta de Sinás: Camiños de ruta a Vilacampa, Santo Domingo, Lar de Vidal, Sinás, Penido dos Mouros e Coto mouro.

Camiños varios de acceso as diferentes zonas do lugar. Por todo isto diagnosticamos esta Zona como moi ocupada o longo da sua historia, dado que exerce de nexo entre as terras baixas de Vilacampa con as Altas alén de Sinás...

D) TOPONIMIA.-  Vilacampa, Santo Domingo,O Xesto, Sinás, Penido dos Mouros e Coto mouro.

E) XACIGOS

46A.- Tumulo. 1A/B/8

46B.- Complexo petreo da Porta de Sinas. 1A/B/7

48A.- Curro vello.- 1A/C/5

Detalle do Camiño .

Velahì vai a grande conexiòn entre a chaira tumular de Vilacampa e Sinàs. Este camiño forte vai entre o Chan das Balsadas e a Depresion de Santo Domingo.

                                      F) AS SECCIÓNS :

Sección A
1.- Xeografía.- Camiños de entrada o Coto Mouro nunha chaira onde fican unhas estranas marcas no seu chan no pé do cuello do Coto. Inicio do camiño cara Vilacampa . Hoxe convertéuse nunha extensa plantación de pinos

2.- Patrimonio.- .- Gran grupo de pedras alongadas dispersas, poidento ser unha Arca . Fican na beira do sendeiro leste que rodea o Coto Mouro. Imposible investigar o interior do Coto, por estar a selva dunha extensa plantación de eucaliptos e pinos e estar todo o terreo encharcado polos grupos de pequenos regos que indiscriminadamente o atravesan. Interntamos adentrarnos nun espazo relativamente seco atopando duas penas chantadas de pequeño tamaño distantes 4 m e no seu dun pequeño regato.

Añadir leyenda

Camiño que rodea o circular Coto Mouro. Nada reseñable agàs depòsitos de penas para reafirmar o camiño, algùn resto mais e pouco màis.

                                                Sección B

1.- Xeografía.- Camiño de Santo Domingo , pasando a rentes dunha fértil depresión que pode conter antergas estructuras habitacionais.

2.- Patrimonio.- .- Ruiñas de Santo Domingo coa sua Ermida. Posible peche ( grandes chantas formando un muro longo) No abeiro que forman os dous camiños pode existir unha estructura arcaica .

Gran liña de fortes chantas que baixan dende o Camiño ate a chaira de Santo Domingo.

Añadir leyenda

Sección C

1.- Xeografía.- Zona achairada. Berce do Rego de Santo Domingo (1A.C.3), polo seu oeste fican dous fortes outeiros, barreira natural que separan esta zona da Porta da Necrópolis. (1A.C.4/5)

2.- Patrimonio.- .- Cruce cun imponente Tumulo ( 1A.D.9). Petroflifo ( 1A.C.9) A Porta de Sinas ( 1A.C.9)

Onde fica o cursor està o Tùmulo do cruce. A sua esquerda e un chisco cara enriba fica o monumento da Porta de Sinàs.

O Tùmulo do cruce.

Sección C

1.- Xeografía.- Zona achairada. Berce do Rego de Santo Domingo (1A.C.3), polo seu oeste fican dous fortes outeiros, barreira natural que separan esta zona da Porta da Necrópolis. (1A.C.4/5)

2.- Patrimonio.- .- Cruce cun imponente Tumulo ( 1A.D.9). Petroflifo ( 1A.C.9) A Porta de Sinas ( 1A.C.9)

O Petroflifo do Cruce ( detalle)

A pena do Petroglifo do Cruce. No fondo a esquerda fica o Tùmulo.

Vista da parte superior do grande camiño de conexiòn

                                                                               Sección D

1.- Xeografía.- Entrada natural no centro da Necrólis de Sinás. A esta chaira descendente cara o sul preséntase gardián a CHAVE; un complexo pétreo, que comanda 5 sendeiros.  Confín do Campo de Sinás polo seu norde e leste, pésie a repoblarse hai uns anos de pinos, contémplanse varios afloramentos rochosos. Polo norde toca o fin do longo e curvo camiño que vai a Vilacampa cara o Val de Barcia e iniciase o outro camiño que vai a Santo Domingo. A poucos dese encontro de camiños, ten o seu berce outro que baixa cara a Porta de Sinás, e que morre nun cruce onde fica un imponente e forte masa tumular, a 10 m polo seu leste dunha pequena pena que presenta un petroflifo.

2.- Patrimonio.- .. A rentes do camiño antes de chegar o estrouto que baixa cara a Ponta de Sinás, ollamos dous afloramentos pétreos. No mais forte fica unha cruz gravada nun recanto do seu interior, e uns toscos muretes que a modo de refuxio, gardan do gando. Polo que parécesenos a un arcaico Curro Vello ( 1A.D.5)

Complexo petreo do Curro Vello

Detalle do Curro Vello

Dèmoslle ese nome, polas fortes chantas 

Petroflifo do Curro Vello. Fica no alto da sua principal estructura , moi ben abeirado.

A cruz.

Contorna sul da Porta de Sinàs co complexo do Curro Vello. No fondo, a Chaira das Balsadas , na base do Penido Vello.

G) OBSERVACIÓNS .- 

O COMPLEXO PÉTREO DA PORTA DE SINÁS 

A Porta de Sinàs

Añadir leyendaA Porta de Sinàs dende o Tùmulo do Cruce

Añadir leyenda

Añadir leyenda

Añadir leyenda

15 anos distan entre estas duas fotos

Parte posterior

Este monumento que pasará a historia como a referente principal do arcaico Sinás; tén mais do que poderemos supor....

Añadir leyenda

Elemento pètreo separado do conxunto uns metros.

Añadir leyenda

Detalle da importancia do Conxunto

 Despois destes detalles, miremos as marcas... non hai alì pena sen elas...

Pena Escrita 1

Pena Escrita 2

Pena Escrita 3

Pena Escrita 4

Gran canal. 

Añadir leyenda

Pena Escrita 2

RUTA DENDE A CHAIRA DE VILACAMPA A CHAIRA DE SINÁS
Pequena historia dun camiño 

Añadir leyenda

Añadir leyenda

Añadir leyenda

Xa finalizando o camiño, no Chan de Barcia aparécenos de súpeto un pequeno caserío.

Testemuñas esquecidas do pasado, o longo do camiño , fican apostadas as suas beiras. Eiqui tedes as imaxenes dalgunha destas interesantes pedras,

A baixada tórnase doada sen moita pendente.

Fixádevos no chan, totalmente seco. Delata algunha sorpresa debaixo da capa . Corresponde a unha pequena área en forma circular dende onde iniciáramos a ruta dende os altos de Stonehenge.

Despóis de darlle un coñecemento inicial o camiño, voltemos para atrás para ocuparnos  do segundo outeriño pétreo. Na sua parte baixa ollamos un coto para o gado a modo de pequeno muro de pedrafitas, polo cál imolo definir como un dos Curros Vellos da zona. Nas seguintes duas imaxenes ollamos o mesmo outeiro daquela cando a repovoación de pinos andaba todavia nos seus principios; na segunda ollamos unhas insculturas que fican na parte superior do conxunto, na pena principal. Unha delas semella ter forma de cruz. Daquela chamarémoslle  a este complexo que noutrora desempeñara as funcións de Curro Vello; OUTEIRO DA CRUZ.

Nós sempre prestamos atención a calqueira pedra que vemos cando andamos ``por terreo arqueolóxico. Nunca se sabe. Eiqui tedes unhas cuantas...

Regresamos o chamado Outeiro da Cruz , para situalo no extremo septentrional do camiño, onde éste tén o seu berce, pra ir morrer o Chan de Barcia, despois do caserío, empatando coa pista da chaira de Vilacampa.

A inscultura da Cruz, no complexo pétreo do mesmo nome.

Vista xeral do camiño de baixada dende os altos de Sinas ate a chaira tumular de Vilacampa. (Zonas IA e I ). Non apto para coches, ollo!. Este camiño linda pola sua dereita co Rego das Balsadas e co cordal dos Penidos pola sua cara exterior. Pola sua esquerda , baixa cara a fraga de Santo Domingo. Casi cara o final , o camiño bate cun caserío no chamado Chao de Barcia; que atravesaremos sen problemas, para chegar a extensa chaira tumular de Vilacampa.

Nas seguintes imáxenes ollaredes a ringleira de pedrafitas que a modo de muro, divide dous cotos; ainda que a nós parecenos unha construcción antiga de reaproveitamento lítico do que o parecer ali era abondoso; sinxela proba para afirmare con moitas reservas da presencia dun novo círculo lítico , o que chamaremos ... " Santo Domingo". polo nome da fraga que existe no fondo desta baixada. 
A pesares de ficar no principio do camiño, na parte alta, consideramos colocar estas imaxenes o final, como broche de ouro ; polo que consideramos importante.